The Report of the Catholicos Khachatur II about the Armenian Massacres in 1895
Abstract
Սույն հրապարակումն ամփոփում է Աղթամարի Խաչատուր Բ. կաթողիկոսի (Շիրոյան)` պատրիարք Մատթեոս Իզմիրյանին ուղղված զեկուցագիրը, որն առնչվում է Վանի և Բիթլիսի վիլայեթների տարբեր բնակավայրերում (Սպակերտ, Խիզան, Ներքին և Վերին Գարգառ, Ադիլջեվալ, Հավուսոր, Շատախ և այլն) արևմտահայերի նկատմամբ կիրառված բռնություններին (սպանություններ, բռնի կրոնափոխություններ, ունեցվածքի կողոպուտ և այլն): Նա ըստ իրեն մատչելի հավաստի տեղեկությունների պատրիարքին է ներկայացրել ոչ միայն տվյալ բնակավայրերում առկա իրավիճակը, այլև տարբեր վայրերում տեղի ունեցած հանցագործությունների պատկերը ներկայացնող ցուցակներ, որոնք ընդգրկում են սպանվածների, կրոնափոխվածների թվաքանակը, ինչպես նաև հանցագործների անունները և նրանց կիրառած վայրագությունները: Հեղինակը փաստում է նաև նշված ժամանակաշրջանում արևմտահայերի` հարկադրաբար վտարանդիության դիմելու կարևոր հանգամանքը, որը, ըստ էության, առ այսօր ուսումնասիրված չէ Հայոց ցեղասպանության պատմաբանների կողմից:
